Het thuis van de kompels en hun gezinnen

Het is een van de grootste arbeiderswijken in het Ruhrgebied: De oude wijk Friedrich Heinrich in Kamp-Lintfort. Mijn- en arbeiderswijk werden aan het begin van de 20e eeuw midden tussen velden en weiden van de voormalige Parijse naamloze vennootschap Friedrich-Heinrich volgens het model van het tuindorp gebouwd. Daarom ziet de wijk er ook zeer gevarieerd uit. De wijk diende als wijk voor arbeiders van de mijn, ambtenaren zag je er niet. Ook de oude wijk Friedrich-Heinrich zou gesloopt moeten worden, maar kon echter behouden blijven en biedt tegenwoordig weer interessante en populaire woonruimte.

Oude wijk Friedrich Heinrich
Ebertstraße
47475 Kamp-Lintfort,

Duitsland

Meer informatie over de wijk is terug te vinden op de website van de stad Kamp-Lintfort.

De wijk Altenhof II in Essen was vroeger vooral een wijk voor ouderen, invaliden en alleenstaanden, die een gratis woonruimte vonden in de wijk. Tegenwoordig is de wijk nog grotendeels behouden gebleven en is daarom een bezoekje waard. Net zoals het tuindorp Margarethenhöhe werd ook deze arbeiderswijk gebouwd door Krupp. Doel was niet alleen de functionaliteit, maar ook de esthetiek. Daarom werden ook daar elementen uit de Engelse tuindorp-architectuur geïntegreerd. Alhoewel de gebouwen niet in vakwerk-stijl zijn gebouwd, biedt de wijk door het enigszins heuvelachtige landschap en bochtige straten een pittoreske coulisse.

Altenhof II
Von-Bodenhausen-Weg
45133 Essen-Stadtwald,

Duitsland

Meer informatie over de wijk Altenhof II is te vinden op de website van de route van de industriële cultuur.

Zoals de naam al verklapt, ontstond ook deze mijnwijk in Bottrop volgens het voorbeeld van het Engelse tuindorp. De wijk bood en kompels en hun gezinnen van de mijn Vereinigte Welheim een dak boven hun hoofd. De Tweede Wereldoorlog liet grote sporen achter, maar de wijk werd weer opnieuw opgebouwd. Intussen werd het gehele tuindorp Welheim omvangrijk gemoderniseerd en aangepast aan de huidige woonstandaard. Ruim aangelegd groen, grote gebouwen, pleinen en lanen bieden ook tegenwoordig mooie woonruimte. Met ongeveer 650 gebouwen behoort de wijk tot een van de grootste arbeiderswijken in het Ruhrgebied en toont aanschouwelijk de ontwikkeling van de wijk in de loop der tijd. Op een paar minuten afstand kun je genieten van een van de meest populaire uitkijkpunten in het Ruhrgebied, het Tetraeder Bottrop, waar je blik direct op de mijn Prosper Haniel en de arbeiderswijk valt. Ernaast gelegen biedt het alpinecenter Bottrop met snelle afdalingen een uitdaging voor skiërs en heeft bovendien ook nog een zomerrodelbaan te bieden.

Tuindorp Welheim
Welheimer Straße
46238 Bottrop,

Duitsland

Meer informatie over de wijk Welheim is te vinden op de website van de route van de industriële cultuur.

In het voormalige dorp Hervest, tegenwoordig een wijk van Dorsten, werde de wijk Hervest voor de mijnbouwers van de mijn Leopold gebouwd. In Hervest woonden vroeger ongeveer 1000 personen. Het dorp bood zodoende niet genoeg werknemers voor de mijn. De wijk werd gebouwd in de stijl van het tuindorp. Daardoor kregen de huizen verschillende daken, werden er veel bomen en planten geplant en talrijke open plaatsen aangelegd. Bovendien kreeg ieder huis zijn eigen tuin. In het centrum van de wijk werd de ‘Brunnenhof’ (putplein) aangelegd. Het was niet alleen een groen plein, maar ook winkeltjes waren hier te vinden en zodoende vond hier het gemeenschappelijke leven plaats. Na een wandeling door de wijk en via de ‘Brunnenhof’ is een ommetje naar het ‘Creativquartier Fürst Leopold’ (creatieve wijk Fürst Leopold) een echte aanrader. Op het terrein van de voormalige mijn kun je tegenwoordig genieten van galerijen en tentoonstellingen, moderne gastronomische aanbiedingen en coole events.

Mijnwijk Hervest
Brunnenstraße 2
46284 Dorsten

Duitsland

Meer informatie over de mijnwijk Hervest is terug te vinden op de website van de metropool Ruhr.

De arbeiderswijk Flöz Dickebank in Gelsenkirchen-Ückendorf ontstond, in vergelijk met de andere wijken, pas relatief laat. Vanaf 1972 gebouwd, vormde het de nieuwe thuisbasis voor de kompels van de mijnen Holland, Alma en Rheinelbe. Net zoals de meeste wijken in hun soort werd ook hier besloten, de wijk te slopen. Maar dankzij geëngageerde burgers, die hun huis niet wilden verliezen, werd dit gelukkig verhinderd. Het gemeenschapsgevoel van de bewoners is er nog altijd terug te vinden. Er vinden regelmatig politieke evenementen en gezamenlijke ontmoetingen van de verhuurders plaats.

Wijk Flöz Dickebank
Virchowstraße / Flöz Sonnenschein
45886 Gelsenkirchen,

Duitsland

Meer informatie over de wijk is te vinden op de website van de route van de industriële cultuur.

De wijk Lange Riege in Hagen is een heel bijzonder juweel binnen de arbeiderswijken en heeft dankzij de vele vakwerkhuizen een bijzonder idyllische en oorspronkelijke sfeer. De wijk behoort niet tot de typische arbeiderswijken, die voortvloeiden uit de bloei van de mijnindustrie in het Ruhrgebied. De wijk kan terugkijken op een geschiedenis van meer dan 300 jaar, want de wijk bestond reeds in 1665. Uitzonderlijk gekwalificeerde messensmeden uit het Bergisches Land werden aangeworven en vonden hier een waardevolle werkplek. In de directe omgeving van de wijk Lange Riege bevindt zicht het LWL-Freilichtmuseum Hagen, dat absoluut een bezoekje waard is. Hier kun je de resultaten een messersmid bewonderen en veel leren over hun ambacht. Een bijzonder mooie plek, om een bezoekje aan een museum en een wandeling door de wijk met elkaar te verbinden en zo op een intensieve manier iets te weten te komen over het werken en leven van de smeden. De kunstfans raden wij aan, een bezoekje te brengen aan het Kunstquartier (kunstwijk) Hagen, waar met het Osthaus Museum en het Emil Schumacher Museum een absoluut highlight binnen de kunst- en cultuurscène bestaat.

Wijk Lange Riege
Riegestraße 6-18
58091 Hagen-Eilpe,

Duitsland

Meer informatie over de wijk Lange Riege is te vinden op de website van de stad Hagen.

Deze arbeiderswijk in Duisburg heeft een bijzonder roerende geschiedenis. Vele bewoners hebben hard gestreden voor dat, wat je hier tegenwoordig nog kunt bewonderen. De wijk moest oorspronkelijk compleet worden gesloopt en slechts door een hongerstaking van de bewoners kon een deel van de wijk behouden blijven. Tegenwoordig valt de wijk onder monumentenzorg. Het uiterlijk van de wijk Rheinpreußen is zeer gevarieerd: diverse huizentypes, vormgevingen van de gevels en grote aantallen bomen laten het er gezellig uitzien. De geschiedenis van de wijk heeft de bewoners dichter bij elkaar gebracht, zodat regelmatig activiteiten in de wijk worden georganiseerd, waar iedereen hartelijk welkom. Een geslaagd einde van de dag biedt een beklimming van de nabij gelegen slakkenberg Rheinpreußen. De grote mijnlamp op de top van de slakkenberg ziet er, vooral tijdens de zonsondergang, fantastisch uit. Vanaf hier kun je genieten van een mooi uitzicht op het westelijke gedeelte van het Ruhrgebied.

Wijk Rheinpreußen
Südstraße
45198 Duisburg-Homberg,

Duitsland

Meer informatie over de wijk Rheinpreußen is te vinden op de website van de stad Duisburg.

Hier ga je op een kleine tijdreis door het verleden: Tijdens een bezoekje aan de wijk Schüngelberg in Gelsenkirchen kun je alle karakteristieke elementen van de mijnbouw ontdekken. Je kunt er mijnen, de mijntrein en de slakkenberg Rungenberg kunt bewonderen, wat naast een bezoek aan de arbeiderswijk een echte aanrader is. De gebouwen lopen qua type erg uiteen en werden in meerdere fase aangevuld; voor het laatst door het IBA Emscherpark. Ook tegenwoordig nog wonen er nog voormalige mijnwerkers in de wijk en valt een groot deel van de wijk onder monumentenzorg.

Wijk Schüngelberg
Schüngelbergstraße
45897 Gelsenkirchen,

Duitsland

Meer informatie over de wijk Schüngelberg is te vinden op de website van de route van de industriële cultuur.

In het westelijke gedeelte van Heessen, een wijk van Hamm, bevindt zich de in 1920 gebouwde wijk Vogelsang, die zijn naam te danken heeft aan de directeur van de ‘Mannsfeldschen Kupferschiefer bauenden Gewerkschaft’ Dr. Karl Vogelsang. De wijk Vogelsang behoort tot de mooiste arbeiderswijken in het Ruhrgebied, maakt deel uit van de “Route van de industriële cultuur” en is goed te bereiken via fietsroutes.

Vele gebouwen zijn in hun oorspronkelijke ontwerp behouden gebleven. Dat geldt ook voor tal van details, zoals bijvoorbeeld ramen en deuren, die zich nog in originele toestand bevinden. De woonwijk vormt door dankzij zijn ingang-, ruimte- en straatvormgeving een gesloten eenheid en heeft zodoende zijn oorspronkelijke beoogde bouwkundige functie als belangrijke wijk in Hamm-Heessen tot op heden behouden.

Een zorgvuldige restauratie in de jaren ‘90 heeft een belangrijke bijdrage geleverd dat Vogelsang tegenwoordig als onder monumentenzorg vallend ensemble een eerder zeldzaam voorbeeld van een gesloten arbeiderswijk uit de vroege jaren ‘20 weergeeft, die ook tegenwoordig nog zijn bewoners woonkwaliteit en een mooie omgeving biedt.

Arbeiderswijk Vogelsang
Vogelsang
59073 Hamm-Heessen

Duitsland

Meer informatie over de wijk Vogelsang is te vinden op de website van de route van de industriële cultuur.